هیات حمایت از کرسی ها

هیات حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره

1. تاريخ تأسيس:

17 دي ماه 1382

2. مبناي تأسيس

الف)  پاسخ تاريخي رهبر معظم انقلاب (حفظه الله) به نامه جمعي از دانش آموختگان حوزه (مورخ 16 / 11 / 81):

از شوراي محترم انقلاب فرهنگي و به‌ويژه رياست ‌محترم آن نيز مي‌خواهم که اين ايده را (ايده آزادانديشي، نظريه‌پردازي، نقد و مناظرات علمي) در اولويت دستور کار شورا، براي رشد کليه علوم دانشگاهي و نقد متون ترجمه‌اي و آغاز «دوران خلاقيت و توليد» در عرصه علوم و فنون و صنايع و به ويژه رشته‌هاي علوم انساني و نيز معارف اسلامي قرار دهند تا زمينه براي اين کار بزرگ به تدريج فراهم گردد.

اميدوارم مراحل اجراي اين ايده، دچار فرسايش اداري نشده و تا پيش از بيست و پنجمين سالگرد انقلاب، نخستين ثمرات مهم آن آشکار شده باشد.

ب) مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي، طي جلسات 531، 532 و 533 مورخ 9 و 30/10/1382 و 17/11/1382 مبني بر تأسيس «هيأت حمايت از كرسي‌هاي نظريه‌پردازي، نقد و مناظره (ويژة علوم انساني و معارف اسلامي)».

3. مبناي واگذاري مأموريت ملي به پژوهشگاه

مصوبه جلسه 571 شوراي عالي انقلاب فرهنگي، مورخ 1/8/1384.

4. روند شکل‌گيري و آغاز فعاليت

ـ تأکيد مقام معظم رهبري به ضرورت ايجاد جنبش نرم‌افزاري در ديدار با انجمن اهل قلم، 8/11/1381.

ـ نامه جمعي از دانش‌آموختگان حوزه به رهبر فرزانه انقلاب، مبني بر نياز کشور به آزاد‌انديشي و ايجاد حرکت علمي روشمند، 13/11/1381.

ـ پاسخ حکيمانه و تاريخي مقام معظم رهبري به فضلاي حوزه و خطاب قرار دادن شوراي مديريت حوزه علميه قم و شوراي عالي انقلاب فرهنگي، 16/11/1381.

ـ تشکيل هيأت حمايت از کرسي‌هاي نظريه‌پردازي، نقد و مناظره (ويژه علوم انساني و معارف اسلامي) بر اساس مصوبات جلسات 531، 532، 533 شوراي عالي انقلاب فرهنگي، 17/11/1382.

ـ آغاز به کار فعاليت هيأت در فرهنگستان علوم جمهوري اسلامي ايران، 18/3/1383.

ـ انتقال دبيرخانه هيأت به پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي بر اساس مصوبه جلسه 571 مورخ 1/8/1384 شوراي عالي انقلاب فرهنگي، 1/8/1384.

ـ تشکيل اولين جلسه هيأت (جلسه نهم) در پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، 16/8/1384.

5. موضوع فعاليت

بر اساس ماده 2 و 7 نظامنامه هيأت، موضوع فعاليت هيأت عبارت است از:

1. 1. تعيين اصول راهبردي و سياست‌هاي اجرايي براي عملي‌سازي و تأسيس کرسي‌هاي علمي.
2. تعيين سياست‌هاي حمايتي و ضوابط تشويقي براي ترويج و رونق کرسي‌هاي علمي.
3. تدوين برنامه‌ها و تهيه و تنظيم آيين‌نامه‌ها و دستورعمل‌ها.
4. فراهم نمودن زمينه لازم براي تحقق اهداف کرسي‌هاي علمي.

6. اهداف و سياست‌ها

1. حمايت ويژه از مباحثات روشمند و قابل داوري و تبديل آن به تجربه انباشته و جمع‌بندي شده.
2. زمينه‌سازي ويژه براي نهضت توليد و عرضه نظريه اسلامي در علوم انساني.
3. علمي کردن مجادلات و تخصصي کردن گفت‌و‌گوهاي فرهنگي و ايجاد فرصت رسمي و علمي و قانوني براي عرضه ايده‌ها و نقد و کالبدشکافي آنها.
4. نهادينه‌سازي انديشه و بيان و امکان تبادل آراي علمي با رعايت اخلاق و منطق گفت‌و‌گو و قانون اساسي.
5. کاستن از تنش‌ها و بحران‌هاي فرهنگي و مهار غوغاسالاري، عوام‌زدگي و عوام فريبي در مباحث فرهنگي و ديني در سطح دانشگاه.
6. 6. تشويق نخبگان و مراکز علمي کشور به ارائه نظريات پژوهشي و توليد نظريه در علوم انساني با اتکا به مباني اسلامي به منظور خروج از جزم‌هاي ترجمه‌اي و وارداتي و نيز تحجر و قشري‌گري.
7. پاسخگويي به نيازهاي فکري و معرفتي و اطلاع رساني در مسائل علمي و فرهنگي مورد توجه دانشگاهيان.
8. شفاف‌سازي محل نزاع و ابهام در جبهه‌بندي فکري و فرهنگي و جمع‌بندي علمي مباحث مهم به منظور رشد فرهنگي جامعه.

7. ارکان و سازمان

1. مجمع هيات: مرکب از شخصيت‌هاي حقيقي و حقوقي مصوب شوراي عالي انقلاب فرهنگي.
2. شوراي علمي دبيرخانه.
3. شوراي راهبري دبيرخانه.
4. دبير و رييس دبيرخانه.
5. دبيرخانه هيات.
6. خانه ملي گفت و گوي آزاد.

الف) کرسی‌های علمی (نظریه‌پردازی، نوآوری، نقد و مناظره)

کرسی نظریه‌پردازی یا نقد، به محفل علمی رسمی (اجلاسيه)‌اي اطلاق می‌شود که یک محقق، در چارچوب مقررات و تحت نظارت هیأت حمایت از کرسی‌ها نتیجه تلاش علمی نوآورانة یا نقادانة خود را ارائه دهد و پس از نقد و داوری متخصصان عالی، و دفاع سند مربوط را دریافت دارد.

ب) کرسی‌های ترویجی (مقدماتی)

کرسی ترویجی یا مقدماتی به محفل علمی اطلاق می‌شود كه توسط موسسات علمی اعم از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها برگزار می‌شود و از حداقل نصاب تشكيل، كه توسط كميته‌هاي دستگاهي مراکز مشخص مي‌گردد برخوردار بوده، ولي حايز نصاب لازم جهت قرار گرفتن در شمار كرسي‌هاي علمي نيست یا تحت نظر رسمی و کامل هیات حمایت برگزار نشده است.

8. اصول و قواعد برگزاري کرسي‌هاي علمي(برگرفته از پيام مقام معظم رهبري)

1. 1. وفاداري به اصول اخلاقي و منطق علمي.
2. صيانت از ضريب علمي نظريه‌ها و مناظره‌ها.
3. برگزاري جلسات در حضور شوراهاي داوري علمي.
4. نقد و بررسي نظريه‌ها توسط نخبگان فن و در محضر وجدان علمي.
5. التزام به حريت، تعادل، انصاف و عقلانيت در مديريت فرآيند برگزاري کرسي‌هاي علمي.

9. فرايند برگزاري کرسي

1. تقاضاي برگزاري کرسي از سوي:

الف) دستگاه (پس از طي امور مربوط به کميته دستگاهي).

ب) شاخص داوطلب و مدعي.

2. تکميل طرحنامه و ارائه مدارک لازم از سوي متقاضي به ضميمة سوابق اقدامات در کميتة دستگاهي.
3. بررسي صلاحيت محقق، داوران، ناقدان، سوابق، مدارک و طرحنامه در دفتر کرسي مربوط.
4. تأييد صلاحيت داوران، ناقدان، و تعيين نوع مدعا درگروه علمي کرسي مربوط.
5. تشکيل جلسة پيش‌کرسي توسط شوراي داوري.
6. برگزاري نشست‌هاي طرح و نقد در کرسي.
7. تشکيل جلسة قضاوت از سوي شوراي داوري براي تعيين قطعي نوع و سطح مدعا و امتيازدهي.
8. بررسي نهايي در بخش علمي مربوط.
9. صدور سند (در صورتي که کرسي با موفقيت انجام شده باشد).
10. انجام اقدامات حمايتي.
11. گزارش به «هيأت حمايت از کرسي‌ها».
12. تمهيد کاربرد يا ارتقاء و تکميل.

كرسي‌هاي نظریه پردازی برگزار شده توسط پژوهشگاه تاکنون

1. ربا در قرض‌هاي توليدي و تجاري / سيدعباس موسويان.
2. نظريه ابتناء (برساختگي تكون و تطور معرفت ديني بر تاثير تعامل مبادي خمسه) / علي‌اكبر رشاد.
3. جايگاه مصلحت در فقه اماميه / ابوالقاسم عليدوست.
4. اعجازشناختي قرآن / عليرضا قائمي‌نيا.
5. چيستي فلسفه دين و مسائل آن / محمد محمدرضايي.
6. فلسفه فلسفه اسلامي / عبدالحسين خسروپناه.
7. شبكه معرفت ديني / عليرضا قائمي‌نيا.
8. اصل هوهويت / احمد احمدي.
9. عرفان از نظر منطق فازي / هادي وكيلي.
10. الگوي مصرف كلان در جامعه اسلامي / سيدحسين ميرمعزي.
11. نظام دفاعي اسلام / محسن مهاجرنيا.
12. پارادايم برخورد با سلطه / منوچهر محمدي.
13. رويكردي نو در تفسير قرآن بر اساس ترتيب نزول/ عبدالكريم بهجت‌پور.