اساسنامه

مصوبه‌ي «اساسنامه‌ي پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ي اسلامی» كه در جلسه‌ي 733 مورخ 3/2/92 شوراي عالي انقلاب فرهنگي و براساس پيشنهاد مورخ 9/12/91 رئيس دفتر مقام معظّم رهبري به تصويب رسيده است.

ماده‌ی 1 ـ مقدمه و تعريف

در پرتو پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي ايران، بار ديگر دین و معرفت دینی، به‌ویژه تعاليم متعالی اسلام، به عنوان فکر و فرهنگ مترقي و نجات‌بخش آدمی، در عرصه‌ي حيات انسان معاصر ظاهر شد. تجديد حيات تعاليم وحياني و ارزش‌هاي اسلامي، از سويي سبب بيداري و خودباوري ملت‌هاي مسلمان و احياي روح ستم‌ستيزي در آنان شد، و از ديگرسو باعث نمايان‌تر شدن سست‌پايگي مسلك‌ها و مكاتب بشري و نظام‌هاي مبتني بر آنها گشت.

بايستگي تحقيقات دقيق و منسجم، نظريه‌پروري و نوآوري پيرامون زيرساخت‌هاي انديشه‌ي ديني و نظامات اجتماعيِ مبني بر آن، و ضرورت پرداخت علمي و روزآمد به حوادث واقعه‌ي فكري، به فراخور شرايط كنوني و درخور اين رستخيز عظيم و نيز لزوم آسيب‌شناسي در حوزه‌ي فرهنگ ملّي و باورداشت‌هاي رایج ديني، به منظور زدودن پيرايه‌هاي موهوم و موهون از ساحت قدسي دین و تبيين و عرضه‌ي صحيح و دفاع معقول از انديشه‌هاي ديني و صيانت از هويت فرهنگي و سلامت فكري اقشار تحصيل‌كرده و نسل جوان كشور، تأسيس نهاد علمي ـ پژوهشي و آموزشي، دانشگاهی و حوزوی ممحض و كارآمدي را فرض مي‌نمود. بر اين اساس پژوهشگاه فرهنگ و انديشه‌ي اسلامي به عنوان يك نهاد علمي ـ فكري كه در موارد بعدي اين اساسنامه به اختصار «پژوهشگاه» ناميده مي‌شود،  حسب‌الامر و بر اساس نظر رهبر فرهیخته‌ی انقلاب اسلامي آيت‌الله العظمي خامنه‌اي ^{(مدّظله‌العالي)} و با تلاش‌هاي فراوان حجت‌الاسلام و المسلمين علي‌اكبر رشاد، در سال 1373 تأسيس شده است.

 

ماده‌­ی 2 ـ ماهيت حقوقي

 پژوهشگاه داراي شخصيت حقوقي مستقل، و در حكم نهاد عمومي و غيردولتي و غيرانتفاعي بوده و بر طبق مفاد اين اساسنامه و ساير ضوابط و مقررات و مصوبات مربوط، فعالیت می‌کند.

 

ماده­ ی‌ 3 ـ مدّت فعاليت

مدت فعاليت پژوهشگاه از تاريخ تأسيس‌، نامحدود است.

 

ماده­ ی 4 ـ اقامتگاه

محل و اقامتگاه اصلي سازمان مركزي پژوهشگاه، تهران می‌باشد.

تبصره: تغيير محل سازمان مركزي با پيشنهاد رئيس پژوهشگاه و تصويب هيئت امناء و تأیید مراجع ذي‌ربط، امكان‌پذير خواهد بود.

 

ماده‌­ی 5 ـ اهداف پژوهشگاه

1. نظريه‌پردازي و نوآوري علمی در جهت توسعه و تعميق معرفت ديني، و نیز بسط مطالعات راهبردی و کاربردي گره‌گشا در قلمرو حکمت و انديشه‌ي ديني، فرهنگ، معارف و علوم انسانیِ اسلامی.
2. 2. تعمیق و تحکیم بنیادهای معرفتی گفتمان فکری انقلاب اسلامی و رفع نیازمندی‌های نظري جمهوري اسلامي در زمینه‌ی نظامات اجتماعي و رفتاري اسلام و ارائه‌ی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت.
3. بازشناسی، نقادي، بازپيرايي و بازارائه‌ی مواريث معرفتی بازمانده از سلف صالح، در حوزه‌ي دين‌پژوهي، فرهنگ و اندیشه‌ی دینی و نظامات اسلامي.
4. مطالعه‌ي مقایسه‌ای (تطبیقی) و نقد فعال، مبتكرانه و روشمند مكاتب و نظریه‌های معارض و رقیب در قلمرو حکمت و انديشه‌ي ديني، فرهنگ و علوم انسانی اسلامی.
5. دفاع علمي از حكمت و معرفت دینی و فرهنگ و انديشه‌ي اسلامي.
6. بازآرايي و ارائه‌ي شایسته و اثربخش مبانی و معارف وحیانی و تعالیم اهل‌بیت^(ع)، ناظر به نظرها و نيازهاي نوپديد.
7. تربيت صاحب‌نظران متعهد و متمحض، كارآ و زمان‌آگاه، در زمینه‌های مندرج در بندهای فوق.

 

ماده­ ی‌ 6 ـ وظایف و فعالیت‌های پژوهشگاه

1. تحقیق، تصنیف، تألیف، تدوین و ترجمه، در زمینه‌های مندرج در اهداف.
2. تولید و انتشار دانشنامه، فرهنگنامه، کتب و مجلات علمی و نشریات فرهنگی و دیگر فرآورده‌های مورد نیاز مخاطبان پژوهشگاه، به صورت چاپی، دیجیتالی و چندرسانه‌ای، و توزیع آنها در داخل و خارج کشور، با بهره‌گیری از انواع امکانات و روش‌های مناسب.
3. مشارکت و مساعدت با نهادها و مؤسسات علمی و فرهنگی در داخل و خارج، و دستگاه‌های اجرایی کشور، در جهت هم‌افزایی یا تأمین نیازهای آنها، در زمینه‌های مندرج در اهداف.
4. فعاليت در فضاي مجازي و راه‌اندازي مؤسسات، سايت‌ها و سامانه‌های محتوايي و اطلاع‌رساني مورد نياز.
5. مطالعه، پژوهش و فعالیت‌های علمی ـ فرهنگی در راستای اعتلای عقیدتی، اخلاقی، علمی و فرهنگی طبقات نخبه و نسل جوان.
6. تشکیل دوره‌هاي آموزش عالي و برگزاری رشته‌هاي تخصصي در مقاطع تحصيلات تكميلي و دكتري، طبق مقررات مربوط و با مجوز مراجع ذی‌صلاح از قبیل شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، شورای عالی و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور.
7. برنامه­ریزی و برگزاري همايش‌ها‌، جشنواره‌ها، هم‌اندیشی‌ها، نشست‌هاي علمي و فکري، كرسي‌هاي نظريه‌پردازي، نوآوري، نقد، مناظره و آزادانديشي، و اعطای جوايز و نشان‌های علمی ـ فرهنگی در سطوح ملّي، منطقه‌اي و جهاني.
8. ايجاد ارتباط و همکاری با سازمان‌ها، تشكل‌ها و شخصيت‌های علمی، فرهنگی و عضویت در مجامع و انجمن‌های معتبر ملّی، منطقه‌ای و بین‌المللی.
9. فراهم آوردن امكانات و فناوري‌هاي مورد نیاز و مناسب اهداف و فعاليت‌هاي پژوهشگاه.
10. تأسیس مؤسسات و مراکز وابسته و تابعه‌ي لازم، در جهت تحقق اهداف و فعاليت‌هاي پژوهشگاه.

 

ماده­ ی‌ 7 ـ اركان پژوهشگاه

الف ) هيئت امناء،

ب) رئيس پژوهشگاه،

ج ) شورای پژوهشگاه.

ماده‌­ی 8 ـ تركيب هيئت امناء

1. مؤسس پژوهشگاه: حضرت حجت‌الاسلام والمسلمين علي‌اكبر رشاد (رئیس)
2. رئيس پژوهشگاه (دبیر)
3. نماینده‌ی وزیر علوم، تحقيقات و فناوري،
4. يك نفر از شخصيت‌هاي علمي ـ فكريِ حوزوي به انتخاب شورای عالی حوزه‌های علمیه،
5. سه تا پنج تن از شخصیت‌های علمی ـ فرهنگی که نقش مؤثری در توسعه و پیشرفت پژوهشگاه داشته باشند.

تبصره‌­ی 1: اعضای حقیقی با پیشنهاد مؤسس پژوهشگاه و تنفيذ مقام معظم رهبري برای مدت چهار سال منصوب می‌شوند و انتصاب مجدد آنان بلامانع می‌باشد.

تبصره­ی 2: نحوه­ی جايگزيني اعضاي حقيقي به هر علت، اعم از فوت، استعفا، عزل و … مطابق رويّه­ی تبصره­ی فوق خواهد بود.

 

ماده‌­ی 9 ـ وظایف و اختیارات هيئت امناء

1. تدوین و تصویب آ‌يین‌نامه‌ي داخلی هيئت امناء.
2. تصويب نهايي راهبردها، سياست‌ها و حوزه‌های فعاليت پژوهشگاه‌، بنا به پيشنهاد رئيس پژوهشگاه.
3. بررسی هرگونه اصلاح و تغییر در اساسنامه‌ی پژوهشگاه، و پيشنهاد آن به شوراي عالي انقلاب فرهنگي براي تصويب نهايي.
4. تصویب نهايي تشكيلات، ايجاد یا تعطیل شعب، معاونت‌ها و پژوهشكده‌هاي مورد نياز و تأسیس مؤسسات و مراكز وابسته، بنا به پيشنهاد رئيس پژوهشگاه.
5. تصويب نهايي برنامه‌هاي سالانه و پنج‌ساله‌ي پژوهشگاه، بنا به پيشنهاد رئيس پژوهشگاه.
6. تصویب نهايي بودجه‌­ی تفصيلي برنامه‌اي، جاري و سرمايه‌اي پژوهشگاه، بنا به پيشنهاد رئيس پژوهشگاه.
7. تصویب نهايي آيین‌نامه‌‌ي مالی، معاملاتی، اداري و استخدامي پژوهشگاه در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط، بنا به پيشنهاد رئيس پژوهشگاه،
8. تصويب نهايي صورت‌هاي مالي پژوهشگاه و مؤسسات تابعه

تبصره­ی 1: هيئت امناء می‌تواند برحسب صلاحدید و به‌منظور تسهیل در فرایند و تسریع در روند امور، برخی اختیارات خود را به شورای پژوهشگاه یا شورای معین خود، تفویض نماید.

تبصره­ی 2: جلسات هيئت امناء حداقل هر چهار ماه يكبار و با پيشنهاد رئيس و يا دبير هيأت امنا و در صورت لزوم با پيشنهاد حداقل سه نفر از اعضا و تأييد رئيس هيئت امناء تشكيل مي‌شود.

تبصره­ی 3: جلسات هيئت امناء با حضور حداقل دو سوم اعضا رسميت مي‌يابد و مصوبات آن با رأي اكثريت اعضاي حاضر در جلسه معتبر مي‌باشد.

 

ماده‌­ی 10ـ رئيس پژوهشگاه

رئیس پژوهشگاه بنا به پیشنهاد هيئت امناء، و تأييد شوراي عالي انقلاب فرهنگي و با حكم رئيس هيئت امناء به مدت سه سال منصوب مي‌شود و به عنوان بالاترین مقام اجرایی پژوهشگاه قلمداد می‌شود. انتصاب مجدد او بلامانع است.

 

ماده­ی‌ 11 ـ وظایف و اختیارات رئيس پژوهشگاه

1. هدایت و اداره‌ی امور علمی، فرهنگی، و حقوقی ـ اجرایی پژوهشگاه، و نظارت بر حسن اجرای برنامه‌های مصوب و رفتار و فعالیت‌های مدیران و اعضای علمی و اجرایی، در چارچوب اساسنامه، ضوابط و مقررات مربوط.
2. پیگیری تدابير و رهنمودهای مقام معظم رهبری^{(مدظله‌العالي)} در حوزه­ی وظایف پژوهشگاه و تأمین انطباق برنامه‌ها و فعالیت‌ها با تدابير و رهنمودهای معظم‌له.
3. تهیه و پيشنهاد راهبردها، سياست‌ها و حوزه‌های فعاليت پژوهشگاه‌ به هيئت امناء، جهت تصویب.
4. تهیه و پیشنهاد تشكيلات، ايجاد یا تعطیل شعب، معاونت‌ها، و پژوهشكده‌هاي مورد نياز و تأسیس مؤسسات و مراكز وابسته، به هيئت امناء، برای تصویب.
5. تنظیم و پیشنهاد برنامه‌هاي سالانه و پنج‌ساله به هيئت امناء براي تصویب.
6. تهيه و پیشنهاد بودجه‌ي تفصيلي برنامه‌اي، جاري و سرمايه‌اي پژوهشگاه به هيئت امناء برای تصویب.
7. تهیه و پيشنهاد آيین‌نامه‌‌هاي مالی، معاملاتی، اداري و استخدامي پژوهشگاه به هيئت امناء، جهت تصویب.
8. تهیه و ارائه‌ی صورت‌هاي مالی پژوهشگاه و مؤسسات تابعه، به هيئت امناء براي تصويب.
9. امضای قراردادها و اسناد مالی و اداری در چارچوب ضوابط و مقررات مصوب.
10. تعیین و صدور احکام رؤسای پژوهشکده‌ها، معاونان و مدیران پژوهشگاه، رؤسا و مديران عامل مؤسسات وابسته براساس تشکیلات مصوب.
11. تهیه و تقدیم گزارش عملکرد پژوهشگاه به هيئت امناء و دفتر مقام معظم رهبریو ساير مراجع ذی‌صلاح.
12. ارائه‌ي پیشنهاد برای اصلاحات و تغییرات ضروری در اساسنامه.
13. حفظ و استیفای کلیه‌ي حقوق پژوهشگاه از اشخاص حقیقی و حقوقی و اقامه‌ي هر نوع دعوی و صلح و سازش در نزد مراجع ذی‌صلاح.

تبصره: رئيس پژوهشگاه می‌تواند حسب ضرورت، بخشی از وظايف خود را به معاونان پژوهشگاه یا شخص معتمد دیگری محول نماید.

 

ماده­ی‌ 12: ترکیب اعضای شوراي پژوهشگاه

1. مؤسس پژوهشگاه (رئيس شورا)،
2. رئيس پژوهشگاه،
3. معاونين پژوهشگاه،
4. رؤسای پژوهشکده‌ها،
5. رؤسا و مديران عامل مؤسسات وابسته.

تبصره‌: رئيس شورا مي‌تواند حسب صلاحديد، شخص يا اشخاص حقيقي و حقوقي ذي‌صلاح را به عضويت شوراي پژوهشگاه منصوب نمايد.

 

ماده­ ی‌ 13 ـ  وظایف و اختیارات شورای پژوهشگاه

1. بررسی و تصویب نهایی خطوط مشی علمی ـ فکری و اولویت‌های فعالیت‌های پژوهشگاه و مؤسسات وابسته.
2. بررسی و تصویب برنامه‌هاي سالانه، پنج‌ساله و بلندمدت پژوهشگاه پیش از ارائه به هيئت امناء برای تصويب نهايي.
3. بررسی و تصویب نهایی طرح‌های علمی فرهنگیِ پژوهشگاه و مؤسسات وابسته در چارچوب برنامه‌های مصوب هيئت امناء.
4. بررسی و تصویب ‌نهایی نظا‌م‌نامه‌ها،‌ فرآیند‌ها، و شیوه‌نامه‌های مورد نیاز کلیه‌ي فعالیت‌های پژوهشگاه و مؤسسات وابسته، در چارچوب آیین‌نامه‌های مصوب،
5. نظارت کلان بر حسن اجرای نظام‌نامه‌ها، فرآیندها، برنامه‌ها و سایر مصوبات ابلاغی و تفویضی در زمینه‌ي کلیه‌ي فعالیت‌های پژوهشگاه و مؤسسات وابسته،
6. بررسی عملکرد سالانه‌ي معاونت‌ها، پژوهشکده‌ها و مؤسسات وابسته،‌ آسیب‌شناسی و اتخاذ تدابیر لازم در جهت اصلاح و ارتقاء.

تبصره‌: جلسات شوراي پژوهشگاه با حضور حداقل نصف به علاوه يك اعضا رسميت مي‌يابد و تصميمات آن با رأي اكثريت اعضاي حاضر در جلسه، معتبر مي‌باشد.

 

ماده‌­ی 14: امور اجرايي و مالي

الف) اداره امور اجرايي پژوهشگاه اعم از مالي و معاملاتي و اداري و استخدامي به موجب آيين‌نامه و مقرراتي است كه به پيشنهاد رئيس پژوهشگاه، به تصويب هيئت امناء مي‌رسد.

ب) منابع مالي پژوهشگاه به شرح زير است:

1. كمك از بودجه‌ي عمومي كشور،
2. كمك‌هاي مالي دولت،
3. كمك ساير مراكز و دستگاه‌ها،
4. هدايا و كمك‌هاي مردمي و اشخاص حقيقي و حقوقي،
5. درآمدهاي ناشي از فروش محصولات و فرآورده‌ها و ساير فعاليت‌هاي پژوهشگاه طبق مفاد اساسنامه.

ج) سال مالي پژوهشگاه از اول فروردين ماه هر سال آغاز و آخر اسفند ماه همان سال پايان مي‌يابد.

تبصره: گزارش مالي سالانه‌ي پژوهشگاه و مؤسسات وابسته، مربوط به هر سال مالي تا پايان مرداد ماه سال بعد تنظيم و پس از طي فرايندِ موضوع ماده‌ي 15 توسط هيئت امناء، بررسي و تصويب خواهد شد.

 

ماده‌­ی 15:

حسابرسي و كنترل برنامه‌اي و بودجه‌اي پژوهشگاه به عهده­ی معاونت نظارت و حسابرسي دفتر مقام معظم رهبري خواهد بود كه در چارچوب وظايف و اختيارات ابلاغي از سوي دفتر معظم‌له، نظارت جامع را اعمال خواهد كرد.

 

ماده­ ی 16

علاوه بر موارد مندرج در اين اساسنامه، پژوهشگاه تابع كليه‌ي قوانين، مقررات و ضوابط مربوط مي‌باشد.

 

ماده ­ی 17

اعضاي هيئت علمی پژوهشگاه از نظر احراز شرايط علمي (ترفيع پايه و ارتقاء مرتبه) تابع كليه­ی ضوابط و مقررات ناظر بر اعضاي هيئت علمي دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشي و پژوهشي كشور مي‌باشند.

 

ماده ­ی 18

انحلال پژوهشگاه صرفاً با نظر یا تأييد مقام معظم رهبري^{(مدظله‌ العالي)} امكان‌پذير مي‌باشد.

 

ماده‌­ی 19

در صورت انحلال، هيئت تصفیه‌ای مرکب از نماینده‌‌ي دفتر مقام معظم رهبری، نماينده‌ي شوراي عالي انقلاب فرهنگي، نماینده‌ي‌ حقوقی هيئت امناء، و رئیس پژوهشگاه یا نماینده‌ي وی، تشکیل و با رعایت مقررات قانونی، امر تصفیه را انجام خواهد داد.

ماده­ ی20­

پژوهشگاه موظف است تحت نظارت هيئت تصفیه:

1. کلیه‌ي تعهدات خود را در برابر اشخاص حقوقی و حقیقی انجام دهد.
2. کلیه‌ي امتیازات و اموالی را که از منابع عمومی و دولتی و بانک‌ها و شهرداری‌ها و غیره در اختیار آن قرار گرفته است در صورت اماني بودن مسترد نماید، و در غير اين صورت در اختيار ولي فقيه قرار دهد.

تبصره‌: هيئت تصفیه موظف است در مورد بند 2 فوق، صورت‌مجلسی که به امضای کلیه‌ي اعضای هيئت امناء مي‌رسد، تنظیم و یک نسخه از آن را به دفتر مقام معظم رهبری، دبيرخانه‌ي شوراي عالي انقلاب فرهنگي و وزارت علوم، تحقيقات و فناوري تسلیم نماید.

 

ماده ­ی 21

هرگونه تغيير در مفاد اين اساسنامه مطابق دو روش ذيل امكان‌پذير است:

1ـ با پيشنهاد رئيس پژوهشگاه و تصويب هيئت امناء و تأیید نهايي شوراي عالي انقلاب فرهنگي

2ـ با پيشنهاد و تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي

 

ماده ­ی 22

این اساسنامه مشتمل بر 22 ماده و 11 تبصره در جلسه‌ي 733 مورخ 3/2/92 به تصویب شورای عالي انقلاب فرهنگي رسید و از تاریخ تصویب، لازم‌الاجرا مي‌باشد.